Cars vervreemdt een beetje

CarsEindelijk draait-ie dan: Cars. Misschien heb je hem afgelopen weekeinde al gezien. Cars was de animatiefilm waarnaar reikhalzend werd uitgekeken… maar maakt de film alle hooggespannen verwachtingen ook waar?

Wat mij betreft niet helemaal. Ofschoon de film een lust voor het oog is, merkte ik dat mijn aandacht op een aantal momenten toch wat verslapte. De grote manke van Cars is gek genoeg het verhaal. Dat is verwonderlijk, want Pixar werd nu juist altijd geprezen vanwege haar ‘storytelling’-kwaliteiten. Maar Cars moet het eigenlijk hebben van de sublieme animatie (en die is ook ècht fantastisch); niet van innemende karakters, een intrigerend verhaal of een knap plot.
Spektakel
Het moet gezegd: de openingsscènes van Cars zijn een waar spektakel. Je
valt midden in een race en je weet niet wat je ziet; het is soms
moeilijk voor te stellen dat het allemaal animatie is. Het is een en al
actie, met ronkende motoren, en een publiek dat uit haar dak gaat. Het
is verbluffend, en op zich al een bezoekje aan de bioscoop waard.


Route 66

Maar na die eerste race-scènes, wordt Cars eigenlijk al snel een vrij
simpel verhaaltje, dat vooral teert op Amerikaans Route 66-sentiment.
Cars gaat over een race-auto die zich leert ‘onthaasten’, en die oog
krijgt voor de schoonheid van het landschap en de rust van het leven
‘buiten’. De film verheerlijkt de oude, romantisch Route 66, met haar
panoramische views en kleine stadjes, en zet die af tegen de harde,
ongezellige werkelijkheid van de snelweg. Het is een boodschap die mooi
is, en die ook best universeel is. Route 66 kan ook een oude rijksweg
hier in Nederland zijn. Wat dat betreft ben ik het niet met andere
critici eens, die beweren dat het thema te Amerikaans is. De invulling
is Amerikaans, maar het thema is terug te vinden in de gehele Westerse
wereld.

Karakters
Cars
Maar waarom verslapt mijn aandacht dan? Dat het verhaaltje simpel is,
hoeft op zich geen bezwaar te zijn. Finding Nemo heeft ook een
flinterdun verhaallijntje: vader vis zoekt zoontje vis. Wat overblijft
zijn de karakters. Leef ik met ze mee? Kan ik me in ze verplaatsen? En
misschien is dat het punt waar Cars de plank een klein beetje misslaat
- ik zeg met nadruk ‘een beetje’, want Cars is nog altijd een
fantastische leuke film.

Ledematen
Hoe zit het met de karakters in Cars? Pixar scoorde vaak goed met het
tot leven brengen van voorwerpen. Een prachtig voorbeeld is Luxo Jr.,
waarin twee bureaulampen tot leven komen. En ook in Toy Story worden
voorwerpen op een briljante manier tot leven gebracht. Toch lukt het in
Cars naar mijn idee minder goed. Het grote verschil met Toy Story is
dat karakters weliswaar speelgoed zijn, maar Woody, Buzz en de anderen
hebben nog altijd een menselijk voorkomen. Ze hebben armen en benen,
handen en vingers. Als Woody de moed opgeeft, herken ik dat in heel
zijn houding. Als Buzz stoer doet, zie ik dat ook in zijn lichaamstaal.

Gezicht
In Cars ontbreekt dat voor een groot deel. De auto’s hebben weliswaar
een gezichtsuitdrukking, maar andere lichaamstaal is bij gebrek aan
ledematen lastig. De auto’s hebben geen ‘houding’ die boekdelen
spreekt; je kunt je als mens simpelweg niet vereenzelfigen met de
houding van een auto. En dus resten alleen de dingen die we wel
herkennen: de ogen en de mond. En de stem. Op zich is dat voldoende om
een verhaal over te brengen. We zien wanneer Lightning McQueen vrolijk
is, wanneer hij vol verbazing opkijkt, of wanneer hij Carsteneergeslagen
is. Maar een emotie zien en begrijpen, is wat anders dan je erin kunnen
verplaatsen.

Liefdesscène
En dat wreekt zich vooral in de wat sentimentelere scènes. Bijvoorbeeld
romantische, lang uitgesponnen passages met Lightning en Sally Carrera.
Een goede liefdesscène zuigt je als kijker de film in. Je gaat er
helemaal in op. Maar in Cars zie je een liefdesscène met twee verdomd
realistische auto’s. Ze hebben weliswaar ogen en een mond, maar het
blijven machines met wielen. Het feit dat ze rijden in plaats van
lopen, schept al afstand. Het feit dat een auto een ding is waar iemand
IN hoort te zitten, helpt ook al niet. Dat werkt allemaal wat
vervreemdend. En daardoor verslapt je aandacht bij zulke scènes, en ben
je blij als de auto’s aan het einde van de film weer doen waarvoor ze
gebouwd zijn: racen.

KITT
Ik zag afgelopen week een oude aflevering van Knight Rider, en
realiseerde me dat de makers van Cars iets hadden kunnen leren van deze
oude tv-serie. KITT is net als Lightning McQueen een auto met een
persoonlijkheid. Hij praat, hij denkt, hij heeft een eigen karakter.
Maar: KITT blijft een auto. In een scène die ik zag, verlaten Michael
Knight en KITT een idyllisch stadje op het platteland. "Je zal de
frisse lucht wel missen", zegt Michael als ze weer naar de grote stad
rijden. Knight RiderKITT antwoordt droog dat de weersgesteldheid geen invloed heeft
op zijn functioneren. En dat is precies het goede antwoord voor een
auto. Hij wordt niet sentimenteel of romantisch; de makers maken geen
mens van hem. KITT gaat niet verliefd achter een Porsche aan. KITT
heeft ook geen behoefte aan een dagje strand. En dat maakt hem
geloofwaardig – en doet me verlangen naar ook zo’n auto.

Cars
Natuurlijk hoeft het in een animatiefilm niet zo realistisch. Maar Cars
zet nou juist de toon aan het begin van de film, met ultra-realistische
beelden van een autorace. En later in de film moeten we als kijker
opeens die realistische beelden van een auto loslaten, en moet het een
wezen met mens-achtige emoties worden. Op de een of andere manier
matcht dat niet zo goed, en daardoor heb je als kijker wat meer afstand
tot de film. Afstand die er sowieso al is, doordat Cars zich (in
tegenstelling tot andere Pixar-films) in een ander universum lijkt af
te spelen, waar geen mensen bestaan, maar alleen auto’s. Misschien is
dat de oorzaak dat de film iets minder aanspreekt dan andere
Pixar-titels. Maar daarbij moet nogmaals gezegd: Cars blijft een
fantastisch leuke film, met adembenemende animatie, en leuke humor. Ook
al is-ie voor Pixar-begrippen ietsjes minder; Cars steekt nog altijd
met kop en schouders boven heel wat andere animatiefilms uit.

Lees ook:Scoop: de Disney/Pixar Cars komen naar Nederland en België
Lees ook:Cars 2-spotje parodieert bekende tv-programma’s
Lees ook:Creatieve auto reclame
Lees ook:Nieuwe blik op Planes
Lees ook:Wordt Planes de nieuwe spin-off van Cars?

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Verplichte velden zijn gemarkeerd met *

Naam

Website

Het kan vijf minuten duren voordat nieuwe reacties zichtbaar zijn.