Moet Brad Bird Pixar redden?

Breaking news, zogezegd. Brad Bird – de regisseur van The Iron Giant
en de kaskraker The Incredibles
- gaat de nieuwe Pixar-film Ratatouille regisseren. Dat is om twee
redenen zeer opvallend. Ten eerste lag het in de lijn der verwachting
dat Bird met één van zijn eigen projecten aan de slag zou gaan bij
Pixar, en niet met een al bestaand project. Ten tweede is het opvallend
dat Pixar de regie uit handen heeft genomen van Jan Pinkava (regisseur
van het Oscar-winnende Pixar-filmpje Geri’s Game), die de eerste
regisseur van Ratatouille was. Is Pixar in problemen? En wat heeft de
dood van Joe Ranft daar mee te maken?

De nieuwe Walt Disney
Pixar heeft onder leiding van CEO Steve Jobs de deal van haar leven gesloten door zich voor een absurd hoog bedrag te laten opkopen door Disney, en het daarbij ook nog voor elkaar te krijgen dat Pixar-kopstukken het voor het zeggen krijgen binnen Disney. Met Jobs aan boord zit het zakelijk wel snor. Maar een slimme zakenman kan nog geen film maken. Daar heb je creatieve breinen voor nodig. Zoals die van John Lasseter. Hij wordt gezien als het creatieve masterbrein binnen Pixar. De buitenwereld houdt hem verantwoordelijk voor de ononderbroken serie kaskrakers die Pixar scoorde. Hij wordt zelfs wel ‘de nieuwe Walt Disney’ genoemd.

Story department
Maar is Lasseter daadwerkelijk Pixars geheime wapen, of is iemand anders dat? Steeds vaker wordt gezegd: Pixar scoort vooral zo goed omdat het films met sterke verhalen en sterke karakters weet te brengen. Het succes zit hem niet in de computeranimatie. Dat is slechts techniek. Mensen houden van de films van Pixar omdat ze je ontroeren, of laten lachen, of spannend zijn. En wie is daar verantwoordelijk voor? Binnen Pixar was er één man die verantwoordelijk was voor de verhalen: Joe Ranft (zie foto). Hij was de ‘story department chief’. En hij overleed augustus vorig jaar door een auto-ongeluk.

Pixar-flop
De dood van Ranft is een enorm verlies. Sommige analisten beweerden zelfs dat Jobs slim was geweest om Pixar te verkopen; de reeks hits zou door de dood van Ranft wel eens onderbroken kunnen worden. De eerste Pixar-flop zou in aantocht zijn. Dat lijkt zwartgallig gedacht. Maar er is een opvallende parallel die aantoont dat zoiets wel degelijk mogelijk is.

Howard Ashman
We gaan even terug in de tijd, naar de jaren 1989 – 1994. Disney beleeft gouden tijden. Na een zeer slechte periode, scoort de studio opeens weer tekenfilm-hits, met The Little Mermaid, Beauty and The Beast en Aladdin. Waar komt dat succes opeens vandaan? Volgens velen was het ‘t werk van Howard Ashman (zie foto). Hij was een liedjesschrijver, en hij werkte samen met componist Alan Menken. Samen verzorgden ze de musical-sfeer van de Disney-films. Maar Ashman deed meer. Hij had een neus voor goede verhalen, en sterke karakters. Hij kon een slecht verhaal ombuigen tot iets waar mensen graag naar wilden kijken. En hij gaf karakters iets waardoor mensen om ze gaven. Al snel was hij niet alleen meer de tekstdichter, maar ook producer. Tot hij in 1991 stierf aan aids.

Pocahontas
Er liepen genoeg talenten rond bij Disney. En ook al werd het verlies van Ashman enorm betreurd, er waren vast niet veel mensen die zich zorgen maakten over Disneys toekomst. Na de dood van Ashman ging het ook niet meteen verkeerd. Integendeel, er kwam nog een kolossale hit: The Lion King, in 1994. Maar in 1995 ging het mis met Pocahontas. En laat dat nou net de eerste film zijn waar Ashman niet meer aan mee heeft gedacht.

‘Real failure’
Animatiefilms maken is een langdurige klus. Aan een film als The Lion King wordt jarenlang gewerkt. Er was dus al een begin aan de film gemaakt toen Ashman nog leefde. Zijn invloed zit er nog een beetje in. Maar in Pocahontas – en alles wat daarna kwam – heeft hij geen stem meer gehad. En vanaf Pocahontas was het over met de enorme successen bij Disney. Of zoals de huidige Disney-CEO Robert Iger afgelopen week zei: "We had ten years of real failure."

Pixar
Terug naar Pixar. Joe Ranft was daar ‘Head of Story’ en hij deed datgene wat Ashman deed bij Disney: zorgen dat het verhaal en de karakters aanspreken. En dat is waar Pixar tot nu toe steeds beter in slaagde dan welke animatiestudio ook. Kijk eens naar een flop als Doogal, en vergelijk die eens met Pixars Monsters, Inc. en je weet wat ik bedoel.

Cars
Ranft is overleden, net als Ashman. Hij heeft nog meegewerkt aan Cars, dus over die film hoeven we ons echt geen zorgen te maken. Maar hoe zit dat met Ratatouille en de daarop volgende films?

Sacred Seven
Misschien vertrouwens ze binnen Pixar op hun ‘Sacred Seven’: regisseur Brad Bird (The Incredibles), story artist Brenda Chapman, regisseur Peter Docter (Monsters, Inc.), schrijver/regisseur Bob Peterson, sound designer Gary Rydstrom, regisseur Andrew Stanton (Finding Nemo) en editor lee Unkrich. Dat zijn de zeven super-talenten waar ze bij Pixar op vertrouwen. Maar Disney had begin jaren negentig ook zo’n eredivisie van creatief talent. En toch ging het mis. Gaat Pixar ook die kant op?

Ratatouille
De eerste tekenen zijn niet best. Brad Bird is een uitstekende, ja zelfs geniale filmmaker. Maar waarom is hij halsoverkop op Ratatouille gezet, terwijl dat eigenlijk een project was van Jan Pinkava? Volgens een insider was Bird erbij gehaald omdat er grote problemen waren met het verhaal. Brad Bird moest de film helemaal in de revisie zetten. Dat klinkt zorgelijk, want zoiets is weliswaar de gewoonste zaak van de wereld in Hollywood, maar zeer ongebruikelijk bij Pixar.

2007
Wordt Joe Ranft al bij Ratatouille gemist? En is John Lasseter – nu die het ook bij Disney voor het zeggen heeft – nog wel voldoende bij Pixar betrokken om het creatieve proces in goede banen te leiden? En wat kunnen de Sacred Seven betekenen? Eén ding is zeker: Ratatouille wordt een cruciaal moment in de Pixar-historie. Òf de studio weet haar succes ook zonder Joe Ranft voor te zetten, en toont aan dat haar succes meer is dan de unieke blik van één persoon, òf Ratatouille wordt de eerste tegenvaller voor Pixar, en toont aan dat de naam Pixar alleen niet genoeg is voor een hit. 2007 wordt een spannend jaar.

Lees ook:Brad Bird laat beelden Ratatouille zien
Lees ook:John Ratzenberger is een rat
Lees ook:Brad Bird staat open voor The Incredibles 2
Lees ook:Brad Bird neemt afscheid van animatie
Lees ook:Prachtig eerbetoon aan story artist Joe Ranft