Groot animatie-nieuws komt doorgaans als jullie animatieblogger net even vakantie heeft. Zo overleed op 18 december een bij leven al legendarische animator: Joseph Barbera. Barbera was (samen met collega Bill Hanna) het creatieve brein achter beroemde tekenfilmfiguren als Tom & Jerry, The Flintstones, The Jetsons, Yogi Bear en Scooby-Doo. Niet de minste dus.
Geestelijk vader
De media stonden vol van de dood van Barbera, die overigens de respectabele leeftijd van 95 bereikte. Ik voelde me dan ook niet geroepen om mijn voornemen om de computer even met rust te laten, voor dit nieuws te doorbreken. Maar nu ik weer online ben, wil ik toch nog even wat zeggen over Barbera. De meeste media portretteerden hem als de geestelijk vader van de tekenfilmfiguren die ik hierboven al noemde. Ook werd hij genoemd als mede-oprichter van de Hanna-Barbera studio's (die inmiddels overigens niet meer bestaan). Maar Barbera speelde een belangrijker rol in de animatiegeschiedenis. Samen met Hanna mag hij toch gezien worden als de uitvinders van de 'limited animation': een manier om in kortere tijd méér animatie te maken.
Tom & Jerry
Hanna en Barbera maakten jarenlang tekenfilmpjes van Tom en Jerry. Dat waren filmpjes voor de bioscoop. Zoals gebruikelijk, werd er gewerkt aan zeer vloeiende animatie. Met de opkomst van televisie zien de twee echter een heel nieuwe mogelijkheid: animatie-sitcoms op televisie. Hanna en Barbera dromen van cartoonseries met wekelijkse uitzendingen. Iets wat tot dan toe ondenkbaar was: aan een kort Tom en Jerry-filmpje kon wel maandenlang gewerkt. Hoe zou je elke week een nieuwe tekenfilm kunnen hebben? En dan ook nog afleveringen (met commercial breaks, weliswaar) van een half uur!
Limited animation
Hanna-Barbera Productions kwam met een techniek die 'limited animation' wordt genoemd. Ten eerste werd het aantal frames per seconde drastisch teruggebracht. 13 frames per seconde geeft mooi vloeiend beeld, maar 4 of 5 frames beweegt óók. Ook de hoeveelheid beweging werd teruggebracht. Bij een close-up van Fred Flintstone zag je alleen zijn mond bewegen, en af en toe zijn ogen knipperen. Niks wapperende haren, of even met zijn hand aan zijn neus kriebelen. Zulke details werden geschrapt. Ook voor talloze andere situaties bedachten de twee tijdbesparende (doch effectieve) oplossingen. Trillingen door een explosie? Hanna ging gewoon naast de camera staan, liet het ding draaien, en gaf hem een klap. Daar heb je je trillingen! Alles wat niet met beeld opgelost kon worden, werd bovendien opgevangen door extensief gebruik van soundeffects. De Hanna-Barbera studio's beschikten over een enorme (en beroemde) bibliotheek aan geluiden. Zij waren het die remgeluiden onder voeten zetten, en die een fluittoon onder vallende voorwerpen plaatsten.
Controverse
Een wekelijkse animatieserie zoals The Flintstones werd op deze manier mogelijk. Toch was de aanpak van Hanna en Barbera controversieel. Velen vonden de minimalistische aanpak afbreuk doen aan het edele animatievak. Dat heeft Hanna en Barbera nooit weerhouden om door te gaan met hun werk. Opvallend genoeg is hun limited animation tegenwoordig (in een computertijdperk waarin in korte tijd veel meer kan) een stijlmiddel geworden. In tv-series als The Powerpuff Girls wordt het minimalisme tot in het uiterste doorgevoerd. Zelfs de bioscoopfilm van deze serie was één en al limited animation.
My Life In Toons
Over de uitvinding van de limited animation is veel te lezen in de autobiografie die Joseph Barbera schreef: My Life In Toons. Een aanrader voor iedereen die de animatiewereld beter wil leren kennen.
Lees ook:Twee posters kondigen Top Cat-tekenfilm aan
Lees ook:Tom & Jerry binnenkort op het grote scherm?
Lees ook:‘Tom & Jerry is Joodse propaganda’
Lees ook:Eerste trailer voor Top Cat-tekenfilm
Lees ook:Zeshonderd beroemde tekenfilmkarakters op een poster